شهرستان اراک یکی از کلان‌شهرهای ایران و از بزرگترین شهرهای مرکز ایران و مرکز استان مرکزی است. از سده دوم اسلامی ناحیه میان همدان، ری و اصفهان عراق نامیده شد که بعدها برای تمایز با عراق عرب آن را عراق عجم نامیدند. عراق معرب اراک است. اراک نسبت به بسیاری از شهرهای ایران، شهر جوانی محسوب می‌شود. این شهر در دوران قاجار بنیان گذاشته شده و کمی بیش از دو قرن قدمت دارد. نام شهر که ابتدا قلعه‌ای نظامی در کنار روستای کرهرود بود قلعه سلطان‌آباد، بعد سلطان‌آباد عراق و در سال ۱۳۱۶خورشیدی به اراک تغییر نام داد. بانی شهر اراک یوسف‌خان گرجی معروف به سپهدار بود که شهر را در طول چند سال و با هزینه ۲۰۰٬۰۰۰تومان ساخت. در شهر جدید تمامی تأسیسات شهری از قبیل قنات، حمام، آب‌انبار، مسجد، مدرسه، سقاخانه، بازار و ارگ حکومتی ساخته شد. با رونق‌گیری اقتصاد شهر و عبور راه‌آهن سراسری از شهر، مهاجرت به شهر افزایش یافت.

شهر اراک دارای زمستان‌های سرد و مرطوب و تابستان‌های گرم و خشک است و کوه‌های اطراف شهر، تالاب میقان و دشت فراهان بر آب و هوای آن تأثیر می‌گذارند. شهر در میان پای‌کوه‌های داخلی رشته‌کوه زاگرس قرار دارد و از جمله شهرهای امن از نظر لرزه‌خیزی است که احتمال وقوع زلزله بالای ۵ریشتر در آن بسیار ضعیف است.

اراک یکی از شهرهای صنعتی ایران است که از لحاظ گوناگونی محصولات صنعتی، نخستین، از لحاظ وجود صنایع مادر، دومین و به طور کلی چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب می‌شود. این شهر به واسطه وجود صنایع مادر، تولید ۸۰٪تجهیزات انرژی کشور، وجود بزرگ‌ترین کارخانه تولیدکننده آلومینیوم کشور و وجود بزرگ‌ترین معدن سدیم سولفات کشور، به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران شناخته شده‌است.

فاصله شهر اراک با برخی از مناطق پر رفت‌وآمد

فرودگاه 

اراک دارای یک فرودگاه بین‌المللی می‌باشد. تا قبل از اجرا شدن پروژه تطویل باند، این فرودگاه تنها ویژه پروازهای داخلی و هواپیماهای متوسط و ترابری و نظامی بود و امکان نشستن هواپیماهای پهن پیکر در آن وجود نداشت. در سال ۱۳۹۲خورشیدی با اجرای کامل طرح توسعه فرودگاه اراک در بخش تطویل، توسعه و مقاوم‌سازی باند، امکان پذیرش هواپیما تا رده ایرباس در فرودگاه اراک فراهم شد.

راه‌آهن

اراک از دیرباز در مسیر راه‌آهن سراسری شمال به جنوب ایران قرار داشته و راه‌آهن نقش مهمی را در رونق همه‌جانبه شهر اراک داشته‌است. محدوده حفاظتی اداره کل راه‌آهن اراک از ایستگاه ساقه در استان قم شروع شده و از یک سو تا ایستگاه مومن‌آباد در استان لرستان و از سوی دیگر تا ایستگاه ملایر در استان همدان را تحت پوشش خود قرار داده‌است.

پروژه ساخت راه‌آهن غرب کشور نیز از اراک شروع شد که شهرهای نهاوند و ملایر از استان همدان را به شبکه ریلی متصل می‌کند. ادامه این مسیر ریلی در استان کرمانشاه از شهرهای صحنه، کرمانشاه و اسلام‌آباد غرب عبور کرده و در مرز خسروی به کشور عراق وصل می‌شود. راه‌آهن اراک - ملایر به طول ۹۰کیلومتر و هزینه‌ای بالغ بر یک هزار و ۲۵۰میلیارد ریال در مهر سال ۱۳۹۰خورشیدی افتتاح شد که بخشی از پروژه راه‌آهن غرب کشور به شمار می‌رود. همچنین راه‌آهن اراک - اصفهان از پروژه‌های دیگری است که عملیات مطالعه و احداث آن آغاز شده‌است.احداث قطار محلی اراک - مهاجران که در شورای مسکن استان مرکزی در فروردین سال ۱۳۹۰خورشیدی تصویب گردید، از جمله مصوبات بخش ترابری ریلی اراک بوده‌است.

پایانه مسافربری

اراک دارای سه پایانه مسافربری درون‌استانی و برون‌استانی است:

    پایانه مرکزی: که در مجاورت هتل ۵ستاره امیرکبیر قرار دارد.

    پایانه فراهان: که واقع در شمال شهر و در مجاورت میدان امیرکبیر است.

    پایانه غدیر: که واقع در جنوب غربی شهر و در مجاورت میدان بسیج است.

اراک با چهار شهر جهان خواهرخوانده است:

شهرستان ساوه یکی از شهرستان‌های استان مرکزی است که مرکز آن شهر ساوه است. این شهرستان از دو بخش به نام‌های مرکزی و نوبران تشکیل شده است . از محصولات کشاورزی ساوه می‌توان به انار و طالبی اشاره نمود.

جغرافیا

شهرستان ساوه دومین شهر بزرگ استان مرکزی می باشد که از شمال به استان قزوین از جنوب به شهرستان تفرش و استان قم و از شرق به استان تهران و قم و از غرب به استان همدان و از جنوب غربی به شهرستان کمیجان محدود می‌گردد.

آثار تاریخی

    مسجد جامع ساوه

    امامزاده سید اسحاق

    بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره صفویه

    مسجد جامع ساوه - قدمت تاریخی دوره سلجوقی

    مناره مسجد جامع - قدمت تاریخی ۵۰۴ه. ق

    مناره مسجد میدان - سدهٔ ۵ه‍. ق

    مسجد سرخ یا انقلاب - قدمت تاریخی۴۵۳ه. ق

    مسجد بازار ساوه - قدمت تاریخی دوره زندیه

    گنبد چهارسوق - قدمت تاریخی دوره صفویه

 جاذبه‌های طبیعی

    رودخانه مزلقان (مزدقان چای)

    رودخانه قره چای

شهرستان زرندیه با مرکزیت شهر مامونیه یکی از شهرستانهای استان مرکزی است. این شهرستان در جنوب غربی تهران قرار گرفته و در سالهای اخیر از شهرستان ساوه جدا شد. زرندیه در مسیر ورودی باد شهریاری تهران است و تنها نقطه در اطراف پایتخت است که همیشه از هوای پاک برخوردار خواهد بود. دارای مرز مشترک با استانهای تهران، قزوین، همدان، البرز و قم، و با فاصله ۸۰کیلومتر از پایتخت وآخرین شهرستان استان با فاصله ۲۴۰کیلومتر از مرکز استان واقع شده است.

رود شور نام رودی در شمال شهرستان زرندیه است. این رود یکی از بزرگترین رودهای حوضه آبریز دریاچه نمک قم است. این رودخانه که از رشته کوه‌های البرز در نزدیکی قزوین سرچشمه می‌گیرد تا دریاچه نمک در کویر مرکزی ایران امتداد می‌یابد و در نهایت به دریاچه حوض سلطان تخلیه می‌گردد.

این شهرستان از ویژگی‌هایی مانند نزدیکی به تهران، شهر جدید پرند، فرودگاه بین‌المللی امام خمینی و مرز مشترک با استان‌های تهران، قزوین، همدان، البرز و قم و نیز وجود واحدهای تولیدی و صنعتی متعدد برخوردار است. برخورداری از این قابلیت‌ها باعث شده که مهاجران برای اشتغال از اقصی نقاط ایران به این شهرستان روی آورده‌اند. این مهاجران بیشتر از استان‌های لرستان، کردستان، همدان و شمال کشور وارد این شهرستان شده‌اند.

شهرستان تفرش یکی از شهرستان‌های استان مرکزی است. در گذشته تفرش سرزمین پهناوری بود که شامل آشتیان و فراهان می شد.که با افزایش جمعیت و تقسیم بندی جدید کشوری از شهرستان تفرش جدا و مستقل شدند. شهرستان تفرش در 200 کیلومتری جنوب غرب تهران در مسیر راه تهران-قم سلفچگان و تهران-ساوه سلفچگان قراردارد. این شهرستان، معادن گچ، سنگ ساختمانی، خاک نسوز، سنگ تراورتن و سنگ آهک دارد. صنایع آن عبارت اند از: کارگاههای یخ سازی، ریخته گری، پِرِس کاری، مبل سازی، گونی بافی، موزاییک سازی و آسفالت سازی.

شهرستان آشتیان یکی از شهرستانهای استان مرکزی است. این شهرستان از شمال به تفرش و قم ، از جنوب و جنوب شرق به شهرستانهای دلیجان و اراک از غرب به شهرستان فراهان محدود گشته است. شهرستان آشتیان در مرکز استان مرکزی و شمال شهرستان اراک قرار دارد و با مرکز استان 80 کیلومتر فاصله دارد.

شهرستان آشتیان به سبب ارتفاع نسبتاً زیاد، دارای زمستان های سرد و تابستان های معتدل می باشد.این شهر از لحاظ توپوگرافی دردامنه ارتفاعات کوه های مرکزی استان واقع شده و از جنوب به دشت فراهان و کویر میقان منتهی می شود.

فراهان یکی از شهرستانهای استان مرکزی و پاره‌ای از سرزمین تاریخی فراهان بزرگ است که منطقهٔ وسیعی از شمالِ شهر اراک تا مناطقی از شهرستان آشتیان و تفرش را در بر می‌گیرد و از غرب تا مرز استان همدان نیز می‌رسید.

قائم‌مقام فراهانی صدر اعظم ایران، سیاست‌مدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران‌زمین در عرصه حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر از مشاهیر این شهر می باشد.

 شهرستان کمیجان یکی از شهرستانهای تابعه استان مرکزی است که در ۹۶کیلومتری شهر اراک قرار دارد. از آثار دیدنی در این منطقه می‌توان به غار ورد در شمال کمیجان، غار قلعه جوق در روستای چهرقان و منطقه سیاحتی وفس و تپه معروف و باستانی قلعه تپه میلا جرد در شهر میلاجرد اشاره کرد.

شهرستان دلیجان یکی از شهرستانهای استان مرکزی است. این شهرستان از شمال به استان قم و از جنوب به استان اصفهان و از شرق به شهرستان کاشان و از غرب به شهرستان محلات همسایه بوده و گستردگی‌این شهرستان نزدیک به ۲۵۰۰کیلومتر مربع می باشد و در کنار راههای پیوند دهنده چندین استان کشور است.این شهرستان در استان مرکزی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است.

شهرستان محلات یکی از شهرستان‌های استان مرکزی است. فعالیت عمده شهرستان محلات پرورش گلهای تزئینی، بافت های کشباف زمستانی، تولید حلوا شکری و محصولات کنجدی، صنایع سنگهای ساختمانی است.

شهرستان خنداب یکی از شهرستان‌های  در استان مرکزی است. مهمترین محصول این منطقه انگور می‌باشد که به صورت کشمش فراوری شده و به کشورهای دیگر صادر می‌شود. باغات سیب وگوجه وهلواز دیگر محصولات این منطقه است. همچنین لوبیا، گندمو یونجه کشت می‌شود. دراین منطقه اکثر باغداران انگور محصولات خود را به صورت تیزاب کشمش می‌کنند و به کارخانه‌های غربال گری و تولید کشمش جهت صادرات به کشورهای دیگر می‌فرستند.

خمین یکی از شهرهای استان مرکزی است که در جنوبی‌ترین قسمت این استان و در همسایگی شهرهای شازند، اراک، محلات، گلپایگان، الیگودرز و ازنا واقع شده‌است. این شهر زادگاه حضرت امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران است.

شهرستان شازند یکی از شهرستان های استان مرکزی است. این شهرستان با استان‌های همدان و لرستان هم‌مرز است و دارای آب و هوای کوهستانی است. دارای صنایع مهمی از جمله پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه برق و کارخانهٔ قند و کارخانه رنگ سازی روناس است.